Karavan Güneş Paneli Bölüm 2:
Karavanda Kullanılacak Elektrikli Aletler ve Güneş Paneli Seçimindeki Etkisi
Karavan güneş paneli, kullanılacak elektrikli aletlere bağlıdır. Kaç adet panel bizim için yeterli, o panelleri karşılayacak ne kadar güçte bir akü kullanmalıyız gibi soruların cevaplarını verebilmemiz için öncelikle karavanımızda kullanacağımız elektrikli aletlere karar vermeliyiz. İş sırası şu şekilde olabilir;
1- Karavanda kullanılacak elektrikli aletler listelenir.
2- Kullanılacak olan elektrikli aletlerin kaç amper güç ve kaç voltta çalıştığı ile gün içinde ne kadar süre çalışacağı belirlenir.
3- Amper değeri ile günlük kullanım süresi çarpılarak, aletin bir günde ihtiyaç duyacağı değer belirlenir(Ah).
4- Tüm aletlerin kullandığı toplam gücün en az %30 fazlası hesaplanarak (deneyimlere göre akülerde oluşabilecek verim kaybını hesaba katmak önemli!) bu değeri karşılayacak olan panel, akü ve inverter seçimi yapılır.
Adım adım başlıyoruz!
1- Karavanda Kullanılacak Elektrikli Aletler
| 1 | Buzdolabı |
| 2 | Led Aydınlatma |
| 3 | Ortam Isıtıcı |
| 4 | Hidrofor |
| 5 | Laptop ve Telefon Şarjları |
| 6 | Fanlar |
2- Elektrikli Aletlerin Kullandığı Amper Değerleri – Çalıştıkları Gerilim (V) – Günlük Kullanılacak Süre
| Elektrikli Alet | Gerilim | Amper | Kullanılacak Süre (Saat) | |
| 1 | Buzdolabı | 12V | 6,7 | 24 |
| 2 | Led Aydınlatma | 12V | 2 | 5 |
| 3 | Ortam Isıtıcı | 12V | 2 | 8 |
| 4 | Hidrofor | 12V | 2,7 | 2 |
| 5 | Laptop ve Telefon Şarjları | 220V | 0.35 | 6 |
| 6 | Fanlar | 220V | 0.25 | 4 |
Karavan yapımı bittikten sonra içeride kullanacağımız aletleri listeledik. Ardından tek tek ürün kataloglarını bularak tüm aletleri hangi gerilim ile (yani 12V mu 220V mu?) çalıştığına göre iki gruba ayırdık. Bunu yapıyor olmamızın sebebi ise şu; güneş panellerinden gelen enerji akülerde depolanıyor ve 12V çıkış yapıyor. Yani kullanacağımız elektrikli aletlerden 12V ile çalışanlar elektriği aküden direk çekecek. 220V ile çalışan diğer aletleri çalıştırmak için ise yardıma inverter denilen ürün yetişiyor. Aküden gelen 12V DC’yi 220V AC’ye çeviriyor. Böylece telefonlarımız, bilgisayarlarımız gibi 220V ile çalışan ve dönüştürülemeyen tüm ürünlerimiz için kullanım imkanı sağlanmış oluyor.
3- Günlük İhtiyaç Duyulan Amper (Ah)= Amper(A) x Günlük Çalışma Süresi (Saat)
- Buzdolabı için alınan %50 cycle değeri buzdolabı motorlarının gün içinde sürekli çalıştığı toplam süre için alınmıştır. Buzdolabı açılır, bir süre çalışır, sonrasında durur ve bir süre kapalı kaldıktan sonra tekrar soğutmaya geçer ve döngü böylece tekrar eder. Buzdolabının yiyecek bölmesi ile buzdolabının yerleştirildiği oda arasındaki standart sıcaklık farkı yaklaşık yüzde 50’dir. Başka bir deyişle, tipik, düzgün çalışan bir buzdolabı yaklaşık 20 dakika çalışır ve 20 dakika kapalıdır. Kaynak
- Dilerseniz siz de ürünleri gece ve gündüz kullanımlarına göre de gruplayabilirsiniz. Biz gruplamayı tercih ettik çünkü, iki kullanım şekline de çok yüklenmemek, bizleri sıkıntılı durumlardan koruyacaktır. Çünkü gün boyu güneş altındayken enerjiyi bir taraftan harcarız ancak bir taraftan akümüz depolama devam eder. Depolanan enerjinin bize gece boyu yeteceğinden emin olmak istedik.
- İhtiyacımız olan toplam Ah belirlendikten sonra bilmemiz gereken, bu toplam enerjiyi en az 6 saat tam güneş görebildiğimiz bir günde saat başına depolanması gereken Amper miktarı. Bu yüzden gün boyu gerekecek olan toplam yaklaşık 115Ah değerini 6 saat güneşlenme yani depolanma süresine böldük.
- Tüm saat değerlerini en yüksek ihtimalden hesapladık. Gözünüze abartılı görünebilir ama bu tamamen tercih meselesi. Biz en yüksek rakamları görüp, önlemimizi ona göre almak istedik.
- Hem gece hem de gündüz kullanımını ifade eden 50/50 ibaresinin bulunduğu ürünlerin enerji sarfiyatının yarısını gündüz toplamına, yarısını gece sarfiyatına ekledik.
4- Akülerdeki verim kaybı ile akü, panel ve inverter seçimi
Tüm büyüklükteki araç dönüşümlerinde işe yarayacağını düşündüğümüz bu tablodan edinilen bilgileri gelin, karavan güneş paneli seçerken nasıl kullanacağımıza bakalım.
JEL AKÜ: Güneş panellerinden gelenin enerji akülerde depolanacak. Bu yüzden hem panellere hem de içerideki elektrikli aletlere göre bir akü seçilmelidir. Karavanda kullanılacak elektrikli aletlerin tümü aynı anda çalışsa tüm gün boyunca bize gerekli olan akım yaklaşık 115Ah olacak. Akülerde oluşan %30 lük verim kaybınıda göz önünde bulunduralım, 115Ahx1,3=149,5Ah jel/lithium akü seçiminde bize gerekli olan miktardır. 100Ah lük iki adet jel akü seçebiliriz.
PANELLER: Daha önceki yazımızda karavan güneş paneli seçiminin temelini oluşturan polikristal ve monokristal güneş panelleri arasından neden monokristal güneş panelini seçtiğimizi anlatmıştık. Konuyla ilgilenenler buradan ulaşabilirler.
Lise yıllarından ufak bir bilgiyi hatırlayalım : Watt= Amper x Volt
Şimdi seçtiğimiz panel için gerekli olan Watt değerini hesaplayalım;
| 12 volt ile çalışan toplam 111,64Ah idi. Yaklaşık 112 alırsak Watt değeri —> 112Ah * 12V = 1344Wh |
| 220 volt ile çalışan toplam 3,1Ah idi. Watt değeri —>. 3,1Ah * 220V = 682Wh ( inverter seçiminde kullanacağımız değer burası ) |
| Toplam gerekli olan enerji 2026Wh
%30 lük kaybı da hesaba katalım: 2026 x 1,3 = 2633,8 Wh ihtiyaç duyulan enerjidir. |
O halde 185W lık panellerden 3 tanesi bir saatte 185W*3 Adet = 555 W enerji toplar.
Yine 6 saat güneş altında depolama yaptığımızı varsayarsak; 555 W x 6 saat =3330Wh biriktirir. Bu değer bizim ihtiyacımız olan değer için uygun.
Sonuç olarak tüm aletlerimiz ve ileride fazlasının da eklenme ihtimaline hazırlıklı olabilmek adına, hesaplarımızı üst limitlerde tutarak 3 adet monokristal karavan güneş paneli ile 1 adet 200Ah lık jel akünün bizim için uygun olduğu kararına vardık.
DipNot: 1 adet 200Ah lık jel akü mü yoksa 2 adet 100Ah lık jel akü mü sorusu epey bir kafamızı kurcalamıştı. Sonraları bir yazışmadan genel olarak akülerle ilgili edindiğimiz bilgi şu yönde; iç direnç değerleri düşük olan akü seçilirse o aküden en yüksek seviyede faydalanılabilir. Bu bilgi doğrultusunda akülerin katalog bilgilerini inceledik;
100 Ah akü iç direnci ( internal resistance ) = 15m
200 Ah akü iç direnci ( internal resistance ) = 2.7m
200Ah lık akünün iç direnci daha düşük olduğundan biz karavan yapımında bu seçimi yaptık.
INVERTER: Inverter ile kullanacağımız aletlerin akım değeri 3.1Ah , güç değeri ise 682 Watt olduğundan 1200 Watt gücündeki bir inverter bize yeterli olacakmış görünmekte. Burada ufak bir noktaya değinmekte fayda var, eğer buzdolabınızı 220V de kullanacaksanız inverter seçiminizde çok etkili olacaktır. Tam değer hesaplamanız yanlış olabilir. Sebebi ise her elektrikli aletin ilk çalışma anında ihtiyaç duyduğu başlangıç akımı (demeraj) denilen yüksek değerde bir çekiş yapmasıdır. Örneğin 80W olan buzdolabınız tek başına bağlı olsa dahi 650W inverter ile çalışmayabilir. Bu demek oluyor ki bu buzdolabının demeraj akımı 650W tan daha yüksektir. Bu yüzden bu noktaya dikkat edilmeli. Başlangıç akımlarıyla ilgili gerekli bilgiyi ürün satıcısından ya da forumlarda deneyimlerini paylaşan sevgili dostlarımızdan öğrenebilirsiniz.
Kafamızda netleşmesi için günlerce araştırma yapmamız gereken bu sevgili ve yorucu konu için umarım anlaşılır bir özet çıkarabilmişizdir. Bölüm 3’e gidip her şeyi netleştirme vakti geldi!
Karavan yapımı sorularınızı bekliyoruz, sevgiler! 🙂
